Emre ERGÜL
Zeytinyağı elden çıktı ve fiyatı durdurulamıyor… Petrol gibi küresel çapta ticareti yapılan zeytinyağı da küresel bir sorun olmaya başladı. İspanya’yı vuran kuraklık ve İtalya, Portekiz ve Yunanistan’da zeytin mahsullerini yok eden sel felaketleri, yıl içinde Avrupa Birliği üyeleriyle ticari bağı olan ülkelerde fiyatları artırdı…
Kriz artık Akdeniz zeytinyağının en büyük alıcısı olan ABD’ye de yansıyor. Dünyanın önde gelen gazetelerinden New York Times, “Zeytinyağı fiyatları neden artıyor?” “Ortadoğu için ham petrol ne ise, Güney Avrupa için zeytinyağı da odur. Çünkü dünya zeytinyağı üretiminin yarıdan fazlası Güney Avrupa’da gerçekleşiyor. Amerika Birleşik Devletleri tükettiği zeytinyağının neredeyse tamamını başta İspanya ve İtalya’dan ithal ediyor.
“Küresel zeytinyağı fiyatları geçen yıl iki kattan fazla artarak rekor seviyelere ulaştı” diyen gazete, geçen yıl 9 dolar olan 750 mililitrelik zeytinyağı şişesinin bugün 11 dolara satıldığını kaydederek, “Bu, yüzde 22 artış anlamına geliyor” dedi. yüzde.” Korkutucu olan ise artan fiyatların durmayacak olması… Çünkü bu ay başlayan Avrupa hasadında ciddi verim kaybı var.
Avrupa Yönetim Kurulu, “Birlik üyelerinde zeytinyağı üretiminin geçen sezona göre yüzde 40 daha az olacağı” öngörüsünde bulundu. Durumun ciddiyetini şöyle özetleyelim: İspanya ve Yunanistan’ın bazı bölgelerinde silahlı çeteler depolara baskın düzenleyerek zeytinleri çalmaya başladı. Gazeteye konuşan Shawn Addison adlı zeytinyağı tedarikçisi, işin ABD tarafını şöyle özetliyor: “Temmuz ayından bu yana fiyatlarda yüzde 20’lik bir artış var ama tüketici gelecek yıl daha yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalacak.”
“En ucuz zeytinyağı Türkiye’de”
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Kurulu Lideri Dr., İspanya’nın zeytinyağında 1,2 milyon ile 1,7 milyon yıl arasında üretim yapmaya alışkın bir ülke olduğuna dikkat çekti. Mustafa Tan, “Yarısını ihraç ediyor, yarısını tüketiyor. Bu yıl 675 bin ton rekolte öngörülüyor. Yüzde 60 kayıp var. Bu iki yıldır devam ediyor. İspanya’nın diğer ülkelerdeki düşük verimi telafi etmesi gerekiyor. Dünyanın en ucuz zeytinyağı fiyatı Türkiye’de. “İhracat ve fiyatlandırmanın tutarlı olması gerekiyor, aksi takdirde tüm zeytinyağı üreticileri iflas edecek.”
Salgın sırasında tarihi zemin oluştu
Uluslararası Para Fonu’nun hazırladığı fiyat grafiği fiyatların nasıl uçtuğunu açıkça gösteriyor. Zeytinyağının metrik ton satış fiyatı 1990 yılında 2500 dolar civarındayken bu rakam 1998 yılında 6 bin 100 dolar ile son 33 yılın zirvesine ulaştı. Son 20 yılda ise fiyatlar 2 bin ile 6 bin dolar arasında dalgalandı. ; Pandemi sırasında tarihi düşük seviye olan 1.800 dolara ulaştı. İşte sonrasında yaşananlar… Salgının sona ermesiyle birlikte yükselen zeytinyağının metrik ton fiyatı 2022’de 4 bin doları aştı. Bugün ise 9 bin doları aştı… New York Times gazetesi, fiyatın 2022’de 4 bin doları aştığını belirtiyor. gelecek yıl 10 bin doları aşabilir.
